Η Παιδοχειρουργική ή Χειρουργική Παίδων, όπως είναι η επίσημη ονομασία, είναι η ειδικότητα η οποία ασχολείται με τις χειρουργικές παθήσεις της νεογνικής της βρεφικής της παιδικής και πρώιμης εφηβικής ηλικίας. Κατά κύριο λόγο εξασκείται σε παιδιατρικά νοσοκομεία.
Η παιδοχειρουργική δημιουργήθηκε από την αναγκαιότητα να αντιμετωπιστούν οι βαριές και κατά κανόνα θανατηφόρες συγγενείς ανωμαλίες των νεογνών.
Ιστορικά το πρώτο παιδιατρικό νοσοκομείο στον σύγχρονο δυτικό κόσμο
θεωρείται το Hôpital Necker – Enfants Malades στο Παρίσι το οποίο ιδρύθηκε το 1802. Αργότερα δημιουργούνται τα πρώτα παιδιατρικά νοσοκομεία σε διάφορα μέρη του κόσμου (Βερολίνο, Αγία Πετρούπολη, Βιέννη). Το πρώτο ελληνικό παιδιατρικό νοσοκομείο είναι το Νοσοκομείο Παίδων “Η Αγία Σοφία” το οποίο λειτούργησε για πρώτη φορά το 1901.
Η παιδοχειρουργική όμως γνωρίζει μεγάλη άνθηση και αρχίζει να αναγνωρίζεται ο ιδιαίτερος ρόλος της στα μέσα του 20ου αιώνα όταν σε διάφορα παιδιατρικά νοσοκομεία στον κόσμο, μοντέρνες χειρουργικές και αναισθησιολογικές τεχνικές επιτρέπουν την διόρθωση σε νεογέννητα σοβαρών συγγενών ανωμαλιών που ως τότε θεωρούνταν ανίατες.
Έτσι σιγά σιγά εισάγεται και θεσμικά σαν ειδικότητα στα διάφορα κράτη με την έννοια ότι δημιουργείται ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης και ειδίκευσης των γιατρών, ενώ παράλληλα απευθύνεται σε όλες τις χειρουργικές παθήσεις της παιδικής ηλικίας. Υπό αυτή την έννοια στην Ελλάδα υπάρχει από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Μέχρι τότε η παιδοχειρουργική ασκούνταν από γενικούς χειρουργούς που έπρεπε να κάνουν ένα χρόνο εκπαίδευσης σε παιδιατρικό νοσοκομείο. Σήμερα απαιτείται επταετής εκπαίδευση των γιατρών και ο τίτλος ειδικότητας απονέμεται μετά από εξετάσεις.
Είναι κατ ουσία η μοναδική θεσμοθετημένη χειρουργική ειδικότητα για παιδιά στην Ελλάδα. Υπάρχουν βέβαια αρκετές συναφείς ειδικότητες όπως η παιδορθοπεδική, η παιδοκαρδιοχειρουργική, η παιδιατρική ουρολογία και άλλες αλλά όλες αυτές οι υποειδικότητες ασκούνται από χειρουργούς ενηλίκων που έχουν λάβει την αντίστοιχη ειδικότητα για ενήλικες και μετά έχουν εξειδικευτεί στα παιδιά. Όμως η επιστήμη συνεχώς εξελίσσεται και το γνωστικό αντικείμενο διευρύνεται. Με αυτή την έννοια είναι θεμιτή και επιβεβλημένη η ύπαρξη υποειδικοτήτων ώστε να διασφαλίζεται η καλύτερη και πληρέστερη αντιμετώπιση των μικρών ασθενών. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο μέλλον θα υπάρξουν και θεσμικά πολλές από τις υποειδικότητες της παιδοχειρουργικής.
Συνεπώς επί της ουσίας η παιδοχειρουργική αυτή καθαυτή, είναι η ειδικότητα που ασχολείται με:
- Σχεδόν τις περισσότερες συγγενείς ανωμαλίες της νεογνικής περιόδου
- Τις χειρουργικές παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος στην παιδική ηλικία.
- Τις χειρουργικές παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος και των γεννητικών οργάνων στα παιδιά.
- Τις περισσότερες από τις χειρουργικές παθήσεις του θώρακα στα παιδιά.
- Τις περισσότερες χειρουργικές παθήσεις του δέρματος και των μαλακών μορίων.
- Την χειρουργική αντιμετώπιση των περισσότερων συμπαγών όγκων στα παιδιά.
- Ορισμένες από τις παθήσεις της κεφαλής και του τραχήλου.
Υπεύθυνος επιστημονικός οργανισμός για την Παιδοχειρουργική στην Ελλάδα είναι η Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Παίδων
