O υποσπαδίας είναι μια συχνή πάθηση στα παιδιά. Συνήθως χρειάζεται χειρουργική επέμβαση για να διορθωθεί. Η πάθηση αυτή απασχολεί χιλιάδες οικογένειες στην χώρα μας. Περίπου 1 στα 200 αγοράκια γεννιούνται με υποσπαδία. Η βαρύτητα της ποικίλει από πολύ ήπιες μέχρι και πολύ βαριές περιπτώσεις όπου το πέος εμφανίζει ιδιαίτερη δυσμορφία.
Η “περίεργη” αυτή λέξη είναι ελληνικής προέλευσης. Προέρχεται από τα συνθετικά “υπό” και το αρχαίο ρήμα “σπαδίζω” που σημαίνει σκίζω, ανοίγω και το συναντάμε στον Ηρόδοτο. Υποσπαδίας λοιπόν σημαίνει “άνοιγμα από κάτω”. Ο Γαληνός ήταν πρώτος που περιέγραψε την πάθηση και της έδωσε αυτή την ονομασία.
Χαρακτηριστικά Υποσπαδία
1) Το στόμιο της ουρήθρας είναι σε λάθος θέση
Φυσιολογικά το στόμιο της ουρήθρας στα αγόρια είναι στην κορυφή της βαλάνου. Στον υποσπαδία παρατηρούμε ότι το στόμιο της ουρήθρας αντί να βρίσκεται στην φυσιολογική του θέση βρίσκεται στην κάτω πλευρά της βαλάνου. Μπορεί επίσης να το δούμε ακόμα και στην κάτω πλευρά του πέους σε άλλοτε άλλο ύψος ή ακόμα και στο όσχεο ή στο περίνεο στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, δίνοντας έτσι μια αφύσικη πολλές φορές εμφάνιση στην περιοχή.
2) Η ακροποσθία είναι ατελώς σχηματισμένη
Η αφύσικη εμφάνιση εντείνεται επίσης από το γεγονός ότι η ακροποσθία (το τελικό τμήμα δέρματος που καλύπτει το πέος) παρουσιάζει σημαντικό, πολλές φορές έλλειμμα αφήνοντας την βάλανο ακάλυπτη από την κάτω πλευρά. Δίνεται έτσι η εντύπωση ότι υπάρχει ένα “σκουφάκι”.
3) Υπάρχει συχνά κάμψη του πέους
Ένα άλλο σημαντικό ανατομικό γνώρισμα που μπορεί να συνοδεύει τον υποσπαδία είναι αυτό που αποκαλείται χορδή και συνίσταται στην κάμψη του πέους προς τα μπρος. Φυσιολογικά στα περισσότερα αγόρια το πέος όταν είναι σε στύση κάμπτεται ελαφρά προς την κοιλιά. Στον υποσπαδία συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Το πέος κάμπτεται σε άλλοτε άλλο βαθμό προς τα κάτω. Στο ακόλουθο σχήμα βλέπουμε σε γραφική αναπαράσταση μορφές υποσπαδία.
Παραδοσιακά η ταξινόμηση των μορφών του υποσπαδία γίνεται ανάλογα με το σημείο που εκβάλλει η ουρήθρα σε πρόσθιο, πεϊκό και οσχεϊκό, έχοντας και επιμέρους υποδιαιρέσεις (βαλανικός,υποβαλανικός, βασεοπεϊκός …κτλ). Επίσης υπάρχει ένα πιο μοντέρνο σύστημα ταξινόμησης ανάλογα με το ύψος που διαχωρίζεται το σπογγιώδες σώμα. Προσωπικά πιστεύω ότι και τα δύο συστήματα είναι ανεπαρκή για να δώσουν την διάσταση του προβλήματος. Πρέπει να εφεύρουμε ένα καινούργιο σύστημα ταξινόμησης πιο ενδεικτικό της εκάστοτε βαρύτητας αλλά και πιο κατανοητό για τον μη ειδικό, γιατρό ή γονέα.
Προβλήματα που δημιουργεί ο Υποσπαδίας
Τα προβλήματα που προκαλούνται από την παρουσία του υποσπαδία στα παιδιά είναι:
1) H εκτροπή του ρεύματος των ούρων προς τα κάτω, έτσι ώστε το παιδί να “βρέχει τα παπούτσια του”
2) Στις πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει αδυναμία φυσιολογικής τεκνοποίησης. Το σπέρμα δεν μπορεί να εισέλθει στον κόλπο λόγω μεγάλης εκτοπίας του στομίου της ουρήθρας. Επίσης γίνεται δύσκολη η σεξουαλική πράξη λόγω σοβαρότατης κάμψης του πέους (Είναι προφανές ότι κάποια από τα πιο πάνω λειτουργικά προβλήματα αφορούν την ενήλικη ζωή).
3)Πρέπει επίσης πάντα να λαμβάνεται υπ όψη και ο αισθητικός παράγοντας και πόσο μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογική ωρίμανση του παιδιού.
4)Στα παιδιά που υπάρχει υποσπαδίας ειδικά σοβαρές μορφές μπορεί να συνυπάρχει κρυψορχία ή κάποια ανωμαλία από τους νεφρούς.
Αντιμετώπιση - Θεραπεία
Η θεραπεία του υποσπαδία είναι χειρουργική. Ιδανική ηλικία για την επέμβαση θεωρείται σήμερα ότι είναι από 6 μηνών έως 2 ετών. Ο λόγος που προτείνεται αυτή η ηλικία είναι για να προληφθούν πιθανές ψυχολογικές επιπτώσεις στο παιδί. Η άποψη αυτή δεν είναι απόλυτα κατοχυρωμένη. Παρόλα αυτά εφαρμόζεται σήμερα από σχεδόν όλους τους χειρουργούς υποσπαδία ανά τον κόσμο. Σε κάθε περίπτωση ακόμα και αν έχει παρέλθει αυτή η ηλικία δεν σημαίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η επέμβαση. Καλύτερη στρατηγική είναι η σε βάθος συζήτηση με τον παιδοχειρουργό σχετικά με αυτό το θέμα.
Οι επεμβάσεις
Οι επεμβάσεις που γίνονται συνίστανται στην προσπάθεια να αποκατασταθεί το τμήμα της ουρήθρας που λείπει έτσι ώστε το στόμιο της να έρθει στην φυσιολογική του θέση και παράλληλα να διορθωθεί η κάμψη τους πέους. Για την αποκατάσταση της ουρήθρας μπορεί να χρησιμοποιηθεί το δέρμα της κάτω επιφάνειας του πέους (τεχνικές Tierch-Duplay, Mathieu, Snodgrass) αγγειούμενα τμήματα δέρματος από την ἐσω επιφάνεια της ακροποσθίας (τεχνική Duckett) συνδυασμός και των δύο (τεχνικές Onlay island flap, Koyonagi) ελεύθερα μοσχεύματα είτε από δέρμα της ακροποσθίας είτε από βλεννογόνο στόματος (τεχνική Bracka). Είναι γεγονός ότι για την χειρουργική αποκατάσταση των διαφόρων μορφών έχουν προταθεί και χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς πάνω από 300 διαφορετικές επεμβάσεις. Οι τεχνικές που αναφέρονται εδώ απηχούν κατά κύριο λόγο τις προσωπικές μου προτιμήσεις. Ιδιαίτερα η τεχνική Snodgrass για τις περισσότερες περιπτώσεις και η τεχνική Duckett σε συνδυασμό με την τεχνική Bracka για τις βαριές περιπτώσεις με σοβαρή κάμψη.
Η καλύτερη επέμβαση για τον υποσπαδία είναι αυτή που γνωρίζει καλύτερα ο χειρουργός
Στις πολύ απλές περιπτώσεις το παιδί μπορεί να χρειαστεί να μείνει στο νοσοκομείο μόνο μερικές ώρες. Αλλά στις πιο σοβαρές μπορεί να χρειαστεί παραμονή στο νοσοκομείο έως και 3-4 ημέρες. Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε σε 3D αναπαράσταση μια τυπική επέμβαση για διόρθωση της πιο συχνής μορφής υποσπαδία.
Επιπλοκές στην χειρουργική του υποσπαδία
Από την σύντομη αυτή παρουσίαση του προβλήματος που λέγεται υποσπαδίας γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για μια πάθηση με πολύ ευρύ φάσμα. Μπορεί να πρόκειται για μια απλή περίπτωση όπου να μην απαιτείται να γίνει οποιαδήποτε επέμβαση όταν δεν επηρεάζεται η λειτουργικότητα και η φυσιολογική εμφάνιση του πέους, έως και πολύ σοβαρές περιπτώσεις όπου η χειρουργική αποκατάσταση θεωρείται επιβεβλημένη άλλα μερικές φορές και ιδιαίτερα προβληματική. Με ανάλογο τρόπο κυμαίνονται και τα ποσοστά επιτυχίας των επεμβάσεων. Από 99% στις απλές περιπτώσεις έως και περιπτώσεις όπου το ποσοστό επιτυχίας είναι δύσκολο για την πρώτη επέμβαση να ξεπεράσει το 50-60%. Οι συνηθισμένες επιπλοκές της χειρουργικής του υποσπαδία είναι:
- Δημιουργία συριγγίου
- Δημιουργία στένωσης του στομίου ή του σώματος της ουρήθρας
- Δημιουργία εκκολπώματος της ουρήθρας
- Διάσπαση της βαλάνου
Οι σημερινές ιατρικές και τεχνολογικές εξελίξεις (πιο εξελιγμένες χειρουργικές τεχνικές, ειδικά συνθετικά ράμματα, ειδικά μεγεθυντικά γυαλιά και μικροσκόπια, ειδικοί καθετήρες, ειδικά υλικά περίδεσης) έχουν αναμφισβήτητα βελτιώσει τα ποσοστά επιτυχίας σε μεγάλο βαθμό. Ο υποσπαδίας όμως παραμένει πάντα μια μεγάλη πρόκληση για ακόμα καλύτερα ποσοστά επιτυχίας για κάθε παιδοχειρουργό που ασχολείται με την διόρθωση αυτής της ιδιαίτερα περίπλοκης πολλές φορές, ανατομικής ιδιαιτερότητας.
